Retrospekt: Sommar versjon 4 - Fair Isle

Først som sist: Fair Isle er ei perle av ei øy.

Den ligg ganske nøyaktig 25 sjømil sør for Shetland og 25 sjømil nord for Orknøyane.

For dei som vil rekna om i kilometer så er ei sjømil 1.852 meter.

Øya er knappe 5 km lang frå nord til sør og på det meste 3 km brei.

Ikkje akkurat ei øy å gå seg bort på. Men det er fullt mogeleg.

Vèret er ustabilt og er det stille kan Fair Isle vera innhylla i tåke, og det å bevega seg på klippekantane i tåke er ikkje ufarleg. Som oftast er det vind.

Mykje vind.

Eg gjekk om bord i eit lite to-motors propellfly med plass til fem passasjerar på Thingwall, Tingstaden.

Flyturen ut var fantastisk. Vakkert vèr, stille og piloten seier: "Me tar oss god tid, for det er meld spekkhoggarar litt vest om den faste ruta vår!"

Ingen spekkhoggarar å sjå, men flyturen ut er likefullt ei oppleving.
Fair Isle møter deg smaragdgrøn i havet. Opprivne klippar skil det grøne og det blå.

Southern Lighthouse

Fair Isle Bird Observatory

Å lande på Fair Isle er i seg sjølv ei oppleving. Det finns ikkje ei lang nok strekning på øya til at ei flystripe kan vera i vater, så flystripa heller 15 grader i lengderetninga. Sanden frå flystripa står opp og innhyllar flykroppen ei stund, før motorane vert slått av. Brannvesenet står klar ved det vesle skuret kvar gong eit fly landar. Brannvesenet er ein bonde og den lokale kjøpmannen / elektrikaren / bilreparatøren (i ein person).

Inga skumlegging denne gongen og David frå Fugleobservatoriet ventar på meg.

Adam merkar ein fugl før fuglen får fridomen attende.

Fugleobservatoriet er "sentrum" på Fair Isle. Halve befolkninga helt til her. Forskarar frå Storbrittania, men og Sverige, Tyskland og USA, er her denne sommarsesongen, som varer frå tidlig i april til midt i oktober. Då er trekka av fuglar mellom nord og sør ferdig og for vinteren er befolkninga halvert.

Formålet til Fugleobservatoriet er å overvaka, merka og halda oversikt over bestandane av fugl som besøker øya. Slike observatorier er på mange måtar sjølve målestokken på helsa til jorda; luftstraumar, temperatur og mattilgongen i havet.

Det nye fugleobservatoriet vart opna på tomta til det gamle i mai 2011 og er verkeleg eit fint bygg å bruka som base nokre dagar. Flotte soverom som er tette. På det gamle var du heldig om det ikkje blas, for stormen gjekk godt gjennom veggen.

Ein seglbåt tek stopp i North Haven på veg frå Shetland til Orknøyane.

Eg pakkar ut, ruslar ut på Buness og sit meg til i reirområdet til lundefuglane. Etter å ha besøkt nokre hekkeområde på Shetland har eg funne løysinga på korleis eg skal få gode bilete. Hekkeområda ligg svært ofte på toppen av klippar, i sandgrunn. Lundefuglen grev holer i sanden, gjerne mellom steinar som fungerer som veggar. Eg finn meg eit område der det er lite aktivitet, for det tyder at svært mange fugl frå området er ute på matauk (dei kan flyga nokre mil ut i havet). Der sit eg og ventar. Nokre gongar går det eit minutt eller tre. Andre gongar går det ein halvtime. Så, plutseleg kjem fleire lundefuglar inn med mat. Dei som har reir nærmast der eg sit landar berre nokre meter unna og lurar på korleis det skal komma forbi meg og inn i reiret. Då gjer eg meg sjølv omlag eit minutt til å ta bilete. Lengre vil eg ikkje halda fuglane unna reiret. Så trekk eg meg roleg attende bakover.

Nede i nordhamna treff eg at to kjenningar; mangemillionæren Mick frå Guernsey og hans kompanjong, den pensjonerte sjømannen Dominic, med ei strupe som låter som tåkehornet ved Northern Lighthouse. Eg blei sitjande og prata med dei på kaia i Lerwick ein time nokre dagar tidlegare. Dei hadde henta ein rib-båt (gummibåt med kevlar-isolering) i Lofoten etter eit slags britisk Arctic Challenge og var no på veg tilbake til Guernsey og skulle vidare nedover Irskesjøen. Dei innsåg gjerne idiotiet i å reisa frå Lofoten til Måløy og så vidare til Shetland i ein 17 fot lang gummibåt med 240 HK. Men så vidt eg veit, lever dei begge enno.

Døme på kor lukkelege menneskje kan bli om dei kler seg i overevingsdrakter.

Mick seier eg må vera på plass klokka 18 og ta med meg nokre av dei som jobbar på Observatoriet. Men då er det  middagstid, så me avtaler ein time seinare. Då er det på med overlevingsdraktene og ut i sjøen. Det er kanskje ikkje særleg effektivt, men ganske morosamt å spela vasspolo i bølgjene med overlevingsdrakt.

Deretter ber det ut i vest, til solnedgong, havsuler og lundefuglar. 240 HK, ein 17 fots båt, fire meter høge bølgjer på Atlanterhavsida er ein herleg kombinasjon. Og å reisa inn i dei store holene i klippane i vest er ei oppleving for sjela. All lyd vært oppfatta som om "mute"-knappen er trykt inn, svake soltråler slepp inn gjennom mørkret. Brått flyg noko flaksande rett over hovudet på deg.

Dagen etter går eg på tur. Målet er å sjå heile øya på ein dag. Nordsida før lunsj, sørsida etter lunsj.

Oppe på Furse treff eg Teresa. Ho har si totimars-vakt. Dei har eit døgns måling av lundefuglreira på Furse. Dei markerer 20 reir med raude vimplar med tal på, så sit dei og ser når lundefuglane kjem inn med mat og noterer ned kva slags mat og kor mykje. Det høyres litt keisamt ut, men ikkje i slik natur. Her er utsikta ein del av hjartet.

På veg mot Wirvie går eg langs kanten på klippene. Ei nokså overvektig amerikansk dame går litt lengre inn, ho er redd for høgder. Ho vitjar staden der slekta ein gong kom frå.

Ein storjo står like ved klippekanten. At storjoen ofte angrip har eg ublidt fått erfare fleire gongar. Eg tek sjansen.

Eg snakkar roleg til storjoen, sit meg ein meter nærare, ein meter til. Til slutt sit eg og pratar til storjoen frå to meters avstand og slik sit me der i eit par minuttar.

Den amerikanske dama ropar: "Where on earth did you learn to do that?" Eg hysjar på ho. Most certainly not in Los Angeles, tenkjer eg.

Det er ganske stille inne i vika som leier inn til North Haven.

Mannskapet på ei seglskute er ute i gummibåtar.

Oppe ved Northern Lighthouse bles det meir. For øvrig finns det ein kriminalroman, skriven av Ann Cleves, der heile handlinga er lagd til dette fyrhuset på klippekanten. Så får ein heller sjå bort i frå at namn er endra og at ho skriv at det er her fuglestasjonen ligg.

Eg ruslar ut på klippe-"øya" utanfor fyret. Her har sjø og vind vaska ut sidene og det er nesten berre rekkverket som er murt opp som held utstikkaren fast til resten av øya. Det er magisk å forestilla seg lyden av tåkehornet i tjukk tåke. Duren. Trykket.

 

Vest for Fair Isle ligg The Cathedral. Katedralen ser ut som akkurat det namnet seier. Ein katedral. Ei lita klippeøy med bratte veggar, spir og eit kvitt tak. Ikkje at eg har så veldig lyst å klatre på taket. Det kvite er havsuler og all skiten deira. Kjem ein nær katedralen luktar det verkeleg vondt. Ein heim for havsulene, men ikkje særleg heimekjærleg i full storm og full stank.

Katedralen sett frå Northern Lighthouse

Det bles opp enno meir, vinden kjem frå nordaust, og eg forlet Northern Lighthouse.

Det er mange ulike menneskje som besøker Fair Isle. Nokre, som den amerikanske dama, leitar opp sin eigen bakgrunn frå den gongen øya hadde 300 innbyggarar som livnærte seg på sine 'crofts'.

Andre kjem for minnene. BBC-korrespondenten som har levd dei siste 7 åra i Kabul og Bagdad kom med far sin, som var marinedykkar etter 2. verdskrigen. Andre igjen rømte frå det travle livet i Glasgow eller London. Som den eksentriske mannen eg slo fylgje med over til Ward Hill. Han er jurist, fotograf og mangemilliardær: "Nowadays I just go to the club for lunch and try to avoid to lose more money!" Britisk utan tvil, der han går i ein parkass, eit grønt skjerf og hornbriller.

På utsida av Ward Hill fann me ei skjæring der han passa på medan eg gjekk ned dei 700 metra til havet.

Diverre var selane då fordufta, noko som kan skylda all laussteinen eg trakka ut og som raste ned skjæringa. Men eg kom no både ned og opp att og fekk teke nokre bilete. Her tok eg eit av dei finaste bileta eg har teke av lundefugl. Den molefunkne som ser ut som han har kjærleikssorg.

Etter lunsj bar det sørover øya.

Skilnaden på sør og nord er stor. På nordsida er det kun bratte klippar og heier. Ingen bur der. Alle dei 60 som bur på øya no bur anten på fugleobservatoriet eller på gardar på sørsida.

På heiene ved Gilsetter går eg rett på ein storjounge. Han er allereie ganske stor, sjølv om han nok ikkje er meir enn eit par dagar. Mora kjem flygande og eg får nok ei oppleving med storjoen si angripslyst. Ho skrik for kvar gong ho tek retning hovudet mitt. Eg sit ein kjepp ned i nakken og ryggen og lua mi på toppen av kjeppen. Så fotograferer eg. Den meteren av kjeppen som stikke opp mellom hovudet mitt og lua fungerer særs godt som storjo-vern nett då.

Området mellom Gilsetter og Vaasetter er fantastisk og eg bruker god tid. Så mykje ulike fuglar. Eg har aldri vore så interessert i å bruke mykje tid på å studera desse dyra, men då eg kjem over ein star-koloni vert eg så fascinert at eg sit meg ned og studerer mora som matar ungane i ein time. Ho er litt frustrert over at eg er der, men held ufortrødent fram.

Eg ruslar vegen vidare sørover, forbi ein gut som øvelseskjører traktor med verdas stoltaste smil, forbi den lokale kyrkja og forbi ein hund som trekkjer ei lenke etter seg for å senka farten. Fridomen slår meg som absolutt her på øya, men så tenkjer eg på vinterstormane og ombestemmer meg. Fridomen om sommaren er total på Fair Isle.

Eg stikk innom ei kvinne frå New York og familien. Eg hadde møtt ho på flyet til øya. Ho fortalde at ho og mannen hadde kome frå USA for å lage film for ein tv-stasjon. Og blei verande som naturfilmprodusentar og sauebønder.

Fair Isle er kjend for kvalitetsull og strikkemønstre. Det har vore livsvegen for øya i mange generasjonar.

Eg rekk akkurat ein kopp te hjå fantastisk vertskap på Southern Lighthouse før eg må tilbake til fugleobservatoriet for middag og open bar. Dei lokale kjem dit for å ta ein øl.

Neste dag er det arbeidsdag. Båten kjem frå Shetland med forsyningar. Det er få dagar til Tall Ships kjem forbi og dei reknar med at mange båtar kjem til å legga til i hamna.

Når båten kjem, minner det meg om då dampen kom inn fjorden på fredagane her heime. Folk samlra seg på kaia for posten. Nokre får pakker. Ei ku blir heist på land. Og til Tall Ships: 4000 liter øl og cider.

Siste kvelden på øya er for ettertanken.

Eg vil ikkje reisa, samstundes som eg må.

Dette er det næraste eg har kome til utkanten av verda, samstundes som verda er så nær.

Det er ei verd med lange horisontar, men utan noko som helst av langsiktige tankar, korkje framover eller bakover. Det er ei enkel verd å leva i.

Og lundefuglane på Buness strevar ufortrødent vidare i sine søk etter mat ute i havet.

Så går sola ned i vest og månen står opp over South Haven.



Retrospekt: Sommar versjon 3 - Shetland

Dei siste åra har eg vore øyhoppar. Eg har funne ut at eg har ein kjærleg relasjon til alle øyer eg har kome til. Kanskje fordi eg sjølv kjem frå ei øy?

Det er ramma som gler meg. Eg er ramma inn av hav på alle kantar, naturleg nok.

Elba, Sardinia, Madeira, Shetland, Azorene, Fair Isle. Fedje.

Alle har dei den same ramma og den same grensa.

Havet!

Det gjer at du veit kva du har til rådvelde. Uansett kor langt du vil reisa frå der du er, sit havet grensa. Hit men ikkje lengre. Det er så greit å forhalda seg til.

 

Døme på landing på Shetland - dog ikkje det flyet eg sat med, men ei havsule ved Hermaness. Og for å vera heilt ærleg: ho leita etter ting og tang til reiret, men det ser no litt løye ut!

Shetland var eit ope landskap for meg. Eg hadde aldri vore der og sjølv om det er vår næraste nabo var eg lite kjend med det meste.

Sjølv om naturen i seg sjølv er så storslagen at det kan ta pusten frå dei fleste, så er det to ting eg sit at med frå 12 dagar rundt på øyene: menneska og fuglane.

Menneska på Shetland er like storslagne som naturen. Dei er blide og elskar Noreg. I følgje ei dame i ein garnbutikk (ja, måtte då ha med meg garn heim, men ikkje til eige bruk...) så var det største tapet i Shetland si historie den dagen då båten til Bergen slutta å gå i 2003.

Det er heilt sant: då shetlendingar vart kalla inn til teneste under 2. verdskrigen måtte dei setja opp kva som var næraste togstasjon. Det vanlege var at dei skreiv Bergen.....

Men fuglane. Fuglane var både venlege og uvenlege. Kor mange gongar eg vart angripen av Storjo ute på heiene anar eg ikkje. Til slutt var eg lei av å dukka unna, så eg lærte meg til å gå med vassflaska over hovudet, for dei angrip høgaste punktet.

Men det var ikkje dei som gjorde mest inntrykk. Heller ikkje lundefuglane. Men havsulene. Desse havets kamikazepilotar, som lever i vinden, i flukt over bølgjetoppane og som landar i dei brattaste fjellsidene i stiv kuling som om dei aldri har gjort anna. Og det er nettopp slik det er. For havfuglane er livet reirbygging, lange turar etter mat, landingar og kvile.

Men noko av det vakraste med dei er fargane. Og teikningane rundt augene.

Døme på korleis havsula flyg i motvind. Ser du at ho smilar?

Hermaness

Den staden eg såg flest havsuler var oppe ved Hermaness. To lange, klippeforma nes peikar nordover. Det vestlegaste er det som strekk seg lengst ut. Ein gong i tida budde gigantane Herman og Saxi her, men det var før nesa vart til. Dei budde innerst i vika og levde gode dagar. Ei stund. Dei vart uvener og byrja kasta store steinar på kvarandre. Slik gjekk det til at dei bygde kvart sitt nes, som vart lengre og lengre etter meir dei kasta.

Heilt i nord, på 'da Waithing Skerries', ligg Muckle Flugga, fyret på øya som er Storbrittanias nordlegaste punkt. Det finns ein del talande namn her ute på øyene. Mange har norske anar. Voe kjem frå våg, mange stadsnamn ender på -wick eller -ness, og Muckle Flugga ligg på ein av dei to klippeøyene ytterst som heiter 'da Outer Stack'

Å sitja her oppe, i retning og i høgd, heilt aleine var ei oppleving av dei sjeldne.

  

Eg køyrde opp så langt fastlandet gjorde det mogeleg, like ved Sullum Voe, deira svar på Mongstad.

Døme på ingeniør frå Sullum Voe som klarte å få heile familien inn i bilen....

Derfrå tok eg ferja over til Yell, køyrde vidare over øya og tok neste ferje til Unst, som er den nordlegaste av dei store øyene - skiljet mellom Nordsjøen og Atlanterhavet.

Parti frå Yell.

Døme på sjølvportrett av mann i hardt vèr!

Frå parkeringa går ein i ca 50 minutter på sti og tre-gongar som er lagde i myra. For dette er myrområde og storjoens rike.

Døme på storjo, majestetisk, knalltøff og rugande.

Døme på andre innbyggjarar på utposten.

Unst er for øvrig riket til trolla. Nordmenn trur dei har einerett på dei, men faktisk er trolla på Unst annleis. Dei bur i undergrunnen og er mykje mindre. Og skumlare.

Eg må innrømma at eg ikkje såg eit einaste troll, men det kan hende eg tok feil av dei og eit par frå lokalbefolkninga. For sa eg at Shetlendingane var venlege? Folk på Unst var ekstremt venlege, men nokre av dei var direkte uvenlege og; morske, skeptiske....troll?

Men Unst var fyrst og fremst vind og fuglar.

Døme på enkel innflyging.

Døme på travel innflyging - kø mot rullebana.

Det er vanskeleg å ikkje bli glad i lundefuglane. Så spesielle. Så klumpete og vakre på same stund.

Eg har så mange lundefuglbilete at det er vanskeleg å vita kva for nokre eg skal ta med. Og at eg har gjort nokre idiotiske klatreturar i laust fjell for å få ta bileta skal vera visst. Men ein lever berre ein gong. Her ute var det som om fridomen var grensa for sinnet, og fridomen kjenner vel ingen grenser? 

For lundefuglen er grensa for fridomen mattilgongen. Det er leit å sjå lundefuglen slita, men sjølv med nedgong i bestanden er det så lite mat i havet at dei slit. Slik er naturen sin gong.

Døme på lundefugl fotografert under dumdristig klatretur på Hermaness.

Sumburgh

Motsett av Hermaness ligg Sumburgh. Her ligg flyplassen og her kom eg og svært nær naturen. Frå flyplassen snor seg ein smal veg utover og oppover odden til toppen av klippen. Den siste biten må ein gå, ut til fyret.

Sumburgh Head sett frå flyet til Fair Isle.

Verda ser så annleis ut herfrå enn frå Hermaness. Var ein aleine med naturen på Hermaness, var ein det ikkje her. Her oppe ved fyret var det om å gjera å finna seg ein stad der det ikkje var overbefolka. Av menneskje eller lundefugl.

 Visst var det vakkert her, men på eit vis er det slik at dei stundene eg finn vakrast på slike øyreiser er dei eg har heilt aleine. Då kjenner eg at det ikkje finns noko anna enn sekunda og dei lever uavkorta utan mine tankar som tel dei.

Uavkorta sekund utan tankar finn eg og når eg fotograferer og det er gjerne slik at når eg ser eit motiv som bergtek, så vert fokuset på å gjenkalla det på bilete så sterkt at tida ikkje lengre eksisterer.

Døme på at tida står stille.

Detaljane kjem så lett når ein er på reise. Det som fangar augene og som gjer at tida blir ei skugge av livet.

Det er ikkje naudsynt med tid i slike stunder.

Døme på tilfeldige detaljar. Tilfeldige?

På ein måte er det slik eg reiser. At Hermaness er nemnd fyrst har ingenting med kronologi å gjera.

Eg budde i Lerwick, i Sheriffen's hus, ute på odden mot aust. Då eg skulle ut med bilen fyrste heile dagen, køyrde eg til rundkøyringa ved Tesco og det var som om retninga var like tilfeldig som alt anna. Eg tok mot sør, mot Sumburgh.

 Og detaljane ein ser kjem med den tida som er like tilfeldig. At ein er på ein stad på eit tidspunkt er avgjerande for korleis kjensla, fotografia og minna blir til.

Nokre minutt seinare, eller tidlegare, og mykje er forandra.

West Mainland

Ein dag køyrde eg langs vestkysten. På tilfeldige stader, tilfeldige avstikkarar, på tilfeldige tidspunkt.

Då hender det at ein treff tilfeldige vakre skapningar.

Eg hogg i bremsa, hoppa ut av bilen. Under meg, på ei strand, låg ein steinkobbe og ungen og leika seg. Tid eksisterer ikkje i deira verd. Det smittar.

Eg drog ut til den plassen eg har vore som har bergteke meg mest. Ikkje at det var så storslagent, men det var så rogjevande.

St. Ninian's Isle er ein heilt spesiell plass

Ein traskar over ei sandstrand som er ein sti over til St Ninian's. Den kjennes som ein port mellom det kjende og ukjende. Likevel kjenner ein seg att der ute. På merkeleg vis.

Små blomar, høgt gras, sandgrunn, eit ufatteleg tal kaninar og brått sit ein ved verdens ende og verdens ende er ein roleg plass for sjela å kjenne seg heime på.

Døme på intelligent liv på St Ninian's

Døme på litt mindre intelligent liv på same plass.

St Ninian's er for sjela det pinnekjøt er for julemiddagen. Det er som om ein kan ta seg ein god kvil når ein har teke inn inntrykka derfrå. Smakt på naturen og sei: "Det smakte godt!"

Og så forlet ein bordet.

Og veit likefult at det kjem like gode måltid seinare.

Vegen utover mot Sandness er ein av desse vegane som tek timar å køyra, sjølv om det er under ein time frå Lerwick og dit. Det er så mange småvegar ein berre må køyra.

Brått står ein ved enden av vegen og tek beina derfrå. Tilfeldige steg på ein grodd sti.

Kor langt ein går er avhengig av det ein ser. Når ein kjem ut på ein klippe, føl klippeskjeringa rundt til vika og ut på neste odde, for så å finna ein stad å eta bringebær, oliven og brød, for så å sova i graset, ja då er livet godt.

Døme på sjølvportrett av mann som har det godt!

Døme på utsikt på vestkysten.

Enkeltbekkasin leitar mat i myrene i vest.

I Sandness, ved sundet som skil Papa Stour frå fastlandet er det endestasjon. Men ein dreg ikkje derifrå med ein gong. Det er som om det er magen som avgjer vendereisa. Når ein er svolten nok, fer ein heimatt.

Og er altfor svolten når ein kjem til middagsbordet. Det er så mykje å sjå. Så mange plassar å stoppa.

 Døme på at intelligent liv ikkje er varig.

Døme på naturens eigne kart.

Lerwick, Bressay og Scalloway

Det er ikkje så dumt å byu sentralt. Og i det eg skreiv det innsåg eg at eg absolutt ikkje bur sentralt til vanleg.

Eg er glad i byen og alt den byd på, men slik eg no bur er det 50 minuttar å køyra dit, men mykje lengre mentalt. Skog rundt meg, snø som rasar frå taket, hjort i hagen nett no.

Men så er ein på reise og det å ha eit utgangspunkt blir noko heilt anna.

Eg budde i Sheriffen sitt gamle herskapshus i utkanten av Lerwick. Det tok ein halv time å gå inn til sentrum. I drosje tok det fem minutt eine vegen. Heimatt tok det variabelt med tid. Fem minuttar om det var ein drosjesjåfør som ville heim til middag, to minuttar om sjåføren var litauar og ein halvtime om det var ein lokal med god tid, for det var ikkje måte på historiar om huset, utan at dei egner seg på trykk her. Men det var verkeleg ikkje eit hus som stod til historiane, huset var derimot svært så flott. Og frukosten vart severt etter ynskje. Eg skreiv opp kva eg ynskte og til kva tid og fekk det som eg ville.

Lerwick sett frå neset i søraust.

Det var frå dette huset eg faktisk fekk nokre turar som baud på den flottaste kontakten med naturen under reisa. Ikkje dramatisk, ikkje storslagen, men nær.

Den fyrste ettermiddagen såg eg ein steinkobbe kvila på ein stein i fjorden aust for huset.

Eg gjekk utover mot han, då eg kom nærare byrja eg å snakka til han...eller var det ei ho? Eg ser ikkje skilnad på kjønn på selar....

Då eg var på 100 meters avstand segla kobben ut i sjøen.

Neste morgon tok eg same turen, og eg gjentok denne traskinga kvar morgon i fire dagar. Til slutt blei steinkobben liggande og eg fekk komma heilt innpå.



Frå vindauget mitt hadde eg vakkert utsyn til fyret på Bressay.

Å vakna om natta og bli streifa av lyset frå fyrlykta gjennom vindauga var ei heilt uverkeleg god oppleving. Så kunne eg ligga og sjå i taket ei stund medan rommet vart svakt opplyst frå eit fyr nokre kilometerborte med 20 sekundars mellomrom.

Å bu slik til at ein alltid får lyst å gå ut og oppdage ei ny retning er som å oppdage livet. Av og til får ein nabokatten som fylgje, nokre gongar ein måse.

Til ein finn ein stad å setja seg ned. Det er så enkelt, så liketil.

Og Shetland er nett slik. Enkel, liketil.

Lerwick er ingen by som du verkeleg kjenner du vil tilbringa mykje tid i. For ein del seglarar er det som å komma til Strømstad. Du bunkrar diesel, ligg natta over, kjøper kvoten og litt til og seglar heimatt.

For andre er det ei god havn å ta seg inn at etter litt sjøsjuke.¨

Men det er ein koseleg by.

Eg fann min favorittstad i cafeen Peerie. Av alle gode ting dei serverte var Puffin Poo det eg absolutt ikkje fekk lyst på. (Puffin Poo = lundefuglskit!)



Innanfor ein radius av 100 meter frå Peerie shop ligg hamna, gode plassar å eta, gode butikkar med garn, såpe, sjokolade og andre ting som er...særeige for Lerwick. Dei trur dei lagar betre sjokolade enn belgiarane og det er som om eg lurar på om dei ikkje har rett.

Lerwick sett frå lufta - Piloten på flyet frå Fair Isle tok ei vending på førespunad.

Lerwick er utan tvil ein maritim by.

Lerwick by night.

Av og til møter ein personar som gjer dagen til ei einaste latterkule.

Tre av desse karane køyrde to dagar seinare frå Lerwick, tok båten til Aberdeen, køyrde til Dover, så frå Calais....og til Ulan Baator i Mongolia. Kvifor? Den store manndomsprøva, svara dei. Men sanninga var at dei samla inn pengar frå sponsorar til kreftavdelinga på sjukehuset.

Denne dagen stod dei utanfor Tesco og vaska bilar for å markera sponsorane sine og for litt eigen-reklame. Eg har vel tenkt at det med reklame og sponsorar ikkje gjorde seg heilt godt saman med Borat-badedraktene, men så var bilen (til venstre i biletet) noko av det mest falleferdige eg har sett.

Men fram kom dei. I november kom det mail: Me er framme!

Og fjerdemann på biletet? Han hadde ein draum om å få gå i ei slik badedrakt....Nok sagt! Me har alle våre draumar...

Frå Lerwick går det båtturar til utsida av Bressay. Havet tek godt her ute og det er vanskeleg å halda kameraet stødig. Men nokre gode bilete vart det. Eg freista å sitta i gyro-stolen på taket ein halvtime for å få dette biletet som verkeleg var nok ekstra. Det enda med at biletet uteblei og eg låg over ripa og ropte til bølgjene ei stund før eg kom til meg sjølv att.

Andre derimot, er meir vane med havet. Eg såg med gru på den vesle fiskebåten me møtte der ute. Mannen i døra var ein brande av ein kar og båten av ein slik stand at eg trur at mannen ville tråkka gjennom golvet berre han trampa hardt nok. Og der var han ute i 3 meter høge bølgjer.

Me har ulik terskel for når redsla slår inn. Det har kanskje mest med å venna seg av med redsla. Han hadde gjort det, mens eg hadde meir enn nok med å halda meg fast.

Scalloway ligg på vestsida av fastlandet, og det er ikkje meir enn 8 km å køyra frå Lerwick.

Scalloway er den gamle hovudstaden, der vikingane sette verkeleg rot.

I Scalloway er det eit fantastisk gammalt slott frå middelalderen. Totalt skjemma av det store industriområdet i hamna under 100 meter unna. Eg forsøkte å finna ein vinkel for å fotografera det, men uansett korleis eg gjekk fram vart det ikkje godt nok.

Derimot traff eg ein kar, nett fylt 30, inne på industriområdet i hamna. Han hadde vore ein svært talentfull skateboardar og konkurrert i toppen i Storbrittania. Til han fekk kreft.

Denne dagen var han ute med brettet for tredje gong på 5 år.

Det var makelaust å sjå den gleda han synte over å mestra ting han tidlegare tok for gitt. Og eg kjende med han. For med andre grunnar bakanfor har eg og vore der. Og eg sat meg ned, me prata i ein time og innimellom kribla det så etter å gjera eit enkelt triks at han sette fart og ropte: "Be right back!"

¨

Hans energi smitta! Slike møter er gode!

Scalloway er for øvrig staden der Shetlands-Larsen gøymde seg under turane over frå Vestlandet under krigen. Der er han framleis helten ungane skriv om på skulen. Her er han statua framfor Fisketorget, han alle lurer på kven er...

Eit anna spesielt møte fekk eg ute på West Burra, ei av øyene utanfor Scalloway.

Eg ville nyte solnedgongen og gjekk så langt det var mogeleg mot sørvest. Medan eg stod der ute på knausen mot havet kom ein mann opp bak meg.

"Enjoying the sunset?"

"Yes, indeed!"

"And where are you from?"

"Norway!"

"Hei, je heter Tore og er egentle fra Brummundar'n!"

Tore hadde drive gard heime, med oppdrett av Shetlandsponniar. Han var blitt kjend med ein famile som dreiv med det same, men mannen i familien var litt hard på flaska. Tore kom oftare på besøk, dei inngjekk kompaniskap om oppdrett og Tore flytta over. Mannen slutta å drikke og saman har dei no over 70 ponniar.

Til gjengjeld fekk Tore ein gammal falleferdig stall og saman med lokale krefter har han no sett stallen i stand til hus og  bur i dette fantastiske steinhuset heilt ute ved havet og går dagleg turen for å sjå til ponniane etter at han har vore på jobb.

Kva sit eg att med etter å ha besøkt Shetland? At eg vil attende, for kjensla av å ha vore på rekognosering var med meg heile tida, no veit eg kvar eg skal dra, til kva tid, for å finna dei gode motiva.

Å vera litt floge på veggen, litt utanfor meg sjølv, i eit storslagent landskap der eg sjølv vart uviktig.

At detaljar viskar ut tida. Og ei stadfesting av at historia oftast er viktigare i samfunna som ikkje er totalt råka av vår uverkelege form for velstand og våre krav.

Og så er Shetland eit underfundig samfunn!

Eg kjem attende, spesielt med tanke på å reisa til Fair Isle ein gong til. Fair Isle, midt mellom Shetland og Orknøyene. Verd eit eige blogginlleg som kjem om nokre dagar.

Til sommaren vert det derimot Færøyane.

For no er årets mørkaste døgn historie.

Tida er eit merkeleg fenomen...